Quốc triều trải ngàn năm hiếm có trường hợp nào kỳ lạ và bi ai như Chiêu Thánh công chúa. Nàng là nữ nhân duy nhất của nước ta ngồi trên ngôi cửu trùng, nhưng một đời nàng cũng toàn ngậm cay nuốt đắng
Chiêu Thánh nối ngôi đại thống khi mới 7 tuổi, nhưng đây là một dàn xếp chính trị để lật dòng họ Lý. Con tạo khéo bày, nàng lại phải lòng một thiếu niên họ Trần – dòng họ đang lăm le ngai vàng của nàng.
Nhưng 2 gia tộc khởi thủy lại có lịch sử khăng khít. Tiên đế Lý Huệ Tông chọn Thuận Trinh phu nhân của họ Trần làm hoàng hậu của ngài, lại tin cẩn sử dụng các anh em của bà như thân thích chân tay. Chiêu Thánh công chúa là kết quả của sự hòa hợp này.
Than ôi họ Trần, được vua sủng đãi, nhưng lại mang lòng khác. Họ Trần dần dà độc chiếm quyền lực trong môn đình, ép hoàng đế thoái vị, nhường ngôi cho nữ nhi còn nhỏ tuổi là Chiêu Thánh. Thượng hoàng bị ép phải đi tu, Chiêu Thánh trở thành quốc chủ. Kẻ coi nàng chỉ là con tốt trên bàn cờ tham vọng của họ Trần, kẻ coi nàng là giọt máu cuối cùng giữ dòng chính thống.
Nhưng nàng lại yêu thương Trần Cảnh, thiếu niên họ Trần. Cảnh cũng đáp lại tình cảm nồng nhiệt không kém.
Họ Trần dàn xếp một cuộc hôn nhân và sau đó là một lễ nhường ngôi. Kim Thượng Bệ hạ trao lại Thiên mệnh cho vị phu quân, ở xứ sở mà nam quyền hằn sâu trong tâm thức mọi người.
Chiêu hoàng đế không một lời chống đối, ít nhất là trước mặt công khanh. Dẫu sao Trần Cảnh là người nàng tin tưởng và yêu thương. Quyền lực được chuyển giao từ họ Lý sang họ Trần. Một triều đại đi qua và một triều mới nổi lên. Một cuộc chính biến không đổ máu, ngoại trừ máu của trăm người tôn tộc họ Lý bị chôn sống để ngăn cản họ bày mưu kháng cự.
Không còn nhiều ghi chép về Chiêu Thánh công chúa sau khi nàng thoái vị. Phu quân của nàng đăng cơ trở thành Kiến Trung đế. Thiên hạ thái bình, không ai quan tâm hơn thế. Tám năm sau, công chúa sinh hạ một hoàng tử đầu lòng. Lẽ ra người con này đã trở thành Thái tử nếu như định mệnh không cướp đi sinh mạng của hài nhi bé bỏng.
Sau đó nhiều năm Chiêu hoàng hậu cũng không sinh thêm được ai. Lo ngại về việc kế vị, họ Trần buộc vị thiếu đế bỏ Chiêu hậu để lấy chị của nàng- Thuận Thiên công chúa, người đang mang thai với anh trai ngài.
Để kháng cự lại sự ép buộc vô lý này, hoàng đế bỏ cung điện và lánh lên núi Yên Tử cùng với hoàng hậu (theo dân gian). Thái sư, cũng là trưởng tộc họ Trần và cũng là chủ mưu cuộc chuyển giao quyền lực, dẫn cấm binh đuổi theo cặp đôi.
Khi hoàng đế lánh trong một ngôi chùa và từ chối quay lại cấm thành, Thái sư đe dọa “Nhà vua ở đâu, triều đình ở đó”. Quân của ngài rục rịch đẽo cây dỡ chùa để dựng cung điện. Các sư trong chùa hoảng quá mới cầu nhà vua trở về. Thiên tử đành lầm lũi xuống núi, bỏ lại hoàng hậu phía sau.
Nhiều năm trôi qua. Vó ngựa Mông Cổ đang giày xéo khắp bờ cõi. Máu chảy đầy đồng nội. Và sau từng chiến thắng khó nhọc trước quân thù, họ Trần củng cố quyền lực trong vương quốc. Ký ức về họ Lý dần trở nên phai nhạt, cũng giống như câu chuyện của chàng và nàng. Khi quân Mông Cổ đã bị đuổi khỏi cõi, Thiên tử ban hôn cho nàng. Phu quân mới của nàng là 1 vị dũng tướng đã sát cánh bên nhà vua trong mọi trận chiến.
Sau chục năm sống trong cô quạnh, nàng lại trở thành cô dâu của một trong những cận thần kỳ tài nhất của chàng. Nàng cảm thấy hạnh phúc không? Chàng cảm thấy hạnh phúc không? Đây phải chăng là cái kết có hậu? Câu chuyện không hé lộ cho chúng ta biết.
Chiêu Thánh sinh hạ được thêm 2 người con và qua đời năm 60 tuổi. Dân gian truyền tụng tóc bà vẫn đen như huyền, môi vẫn đỏ như son và má vẫn hồng hào như cánh đào.
Minh họa bởi Ngô Quang Thiện.
Chiêu Thánh thuở thơ ấu.
Chiêu Thánh đăng cơ.
Chiêu Thánh lúc thành niên.
daivietcophong.wordpress.com 